Przejdź do głównej zawartości

Książki z dziećmi pisane

Wczoraj, to jest 2 kwietnia, był Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci. W związku z tym dziś na moim blogu zamieszczam fragment artykułu, złożonego do naukowego pisma, poświęconego literaturze dziecięcej – „Guliwer”, z którym od kilku lat współpracuję, na temat mniej znanej bajki Leszka Kołakowskiego – „Ośmiornica”.

 Książki z dziećmi pisane

         W tym roku mija dziewięćdziesiąta rocznica urodzin Leszka Kołakowskiego. Ten wybitny filozof urodził się 23 października 1927 roku w Radomiu. Rodzinne miasto pamięta o swoim Honorowym Obywatelu. Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska”, organizuje od kilku lat Radomski Festiwal Filozofii „Okna” im. Prof. Leszka Kołakowskiego. W centrum miasta stanęła ławeczka wielkiego myśliciela.
         Dzięki staraniom „Resursy” i Radomskiego Towarzystwa Naukowego, w 2015 roku, wydana została nieznana dotąd bajka Leszka Kołakowskiego, zatytułowana „Ośmiornica”. Tekst utworu, pochodzący najprawdopodobniej z lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, odnalazła rodzina autora, żona Tamara i córka Agnieszka. Rękopis był niedokończony i miejscami nieczytelny. Dlatego ogłoszono konkurs literacki dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na zakończenie bajki i najtrafniejszy dobór brakujących słów oraz plastyczny na zilustrowanie tekstu. Nagrodą w obu kategoriach było wydanie książki ze zwycięskim zakończeniem, opatrzonej zwycięskimi ilustracjami.  
W pierwszej kategorii zwyciężyła Paulina Krajewska, której nazwisko, jako autorki, widnieje przy nazwisku Leszka Kołakowskiego na okładce bajki. Paulina jest uczennicą Zespołu Szkół Plastycznych im. Józefa Brandta w Radomiu. Jej opiekunką jest moja żona, polonistka "Plastyka" Magdalena Kania - Szary. W drugiej kategorii nagrodzone zostały: Katarzyna Krzyszkowska i Aleksandra Kwiatkowska z I Społecznej Szkoły Podstawowej w Radomiu oraz Oliwia Niesieł z PSP nr 18 w Radomiu, Anna Wyciszkiewicz i Pola Skrzek z PSP nr 3 w Radomiu. Ich prace znalazły się zarówno na okładce, jak i wewnątrz książki.
         Akcja bajki rozgrywa się w przestrzeni onirycznej. Głównemu bohaterowi Jackowi śni się ośmiornica. Czerń[1], przewijająca się w tekście i jej semantyka, przywodzi na myśl konotacje, związane ze złem. Tytułowa ośmiornica staje się również symbolem tego, co złe. Być może drugiej, gorszej natury człowieka, ujawniającej się w sennych marzeniach.
Ośmiornica pożera ryby, żaby i meduzy. W związku z tym każdy się jej boi, ucieka przed nią, co sprawia, że czuje się samotna i nie ma przyjaciół. Prosi chłopca, by „wyprowadził ją ze swojego snu” do rzeczywistości. Zabieg ten udaje się bez problemu. Bajkowa bohaterka ląduje najpierw w akwarium, a następnie w wannie. Jacek prosi o pomoc kolegę Łukasza, który początkowo nie może uwierzyć w całą historię. Na tym rękopis Leszka Kołakowskiego się urywa.
Zakończenie Pauliny Krajewskiej opowiada o tym, jak Jacek przyprowadza ośmiornicę do szkoły. Okazuje się, że wszyscy uczniowie przynieśli swoje ośmiornice ze snu. W efekcie wszystkie dziewczęta i chłopcy zostają przez te żarłoczne bestie pożarci i światem zaczynają rządzić setki i tysiące czarnych ośmiornic.
Potwierdzałoby to postawioną tezę, że ośmiornica jest w bajce Kołakowskiego symbolem rozprzestrzeniającego się zła, które opanowuje świat, a zarazem skrywanych przez każdego z nas tajemnic. Zresztą puszczanie przez ośmiornice farby, o którym wielokrotnie mowa w tekście Kołakowskiego, przywodzi na myśl kolokwialny frazeologizm, mówiący o ujawnianiu czegoś, co dotąd było ukryte.
         W „Ośmiornicy” na uwagę zasługują również krótkie wierszyki, zamieszczone zarówno przez samego Leszka Kołakowskiego, jak i w zakończeniu bajki przez Paulinę Krajewską. Oto przykłady:

„Ach, jak źle być ośmiornicą!
Ośmiornicy nikt nie kocha
Ośmiornice wszyscy smucą
Nawet pająk, nawet foka”(…)[2]

(Leszek Kołakowski)

„Złe jesteśmy ośmiorniczki,
Zjemy nawet i księżniczki.
Nic nas przy tym nie powstrzyma,
Ani lato, ani zima[3]”.

(Paulina Krajewska)

      Gorąco polecam tę książeczkę, zarówno mniejszym, jak i większym czytelnikom. Ta dwuadresowość i multigatunkowość literackich utworów filozofa jest znamienną cechą jego twórczości[4].




[1] Więcej o znaczeniu czerni zob. Ryszard Tokarski, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Lublin 2004, s. 35 – 76.
[2] Leszek Kołakowski, Paulina Krajewska, Ośmiornica, ITE, Radom 2015, s. 8.
[3] Tamże, s. 15.
[4] O innych bajkach Kołakowskiego pisałem w poprzednich numerach „Guliwera”: o „Kto z was chciałby  rozweselić pechowego nosorożca?” i „Debacie filozoficznej Królika z Dudkiem o Sprawiedliwości” nr 2/2013, s. 5-9;  o „Kluczu niebieskim” i „Rozmowach z diabłem” nr 3/ 2012, s. 27-34 oraz o „13 bajkach z Królestwa Lailonii” nr 1/2010, s. 42 – 46.

Popularne posty z tego bloga

34. Regionalny Konkurs Literacki

 Zapraszamy do udziału w konkursie. logo Centrum "Arka" w Radomiu   34. Regionalny Konkurs Literacki     Zapraszamy do udziału w 34. Regionalnym Konkursie Literackim, organizowanym przez Stowarzyszenie Centrum Młodzieży „Arka” w Radomiu, przy współpracy z VI LO, XII LO , radomskim „Plastykiem” i Wydziałem Filologiczno – Pedagogicznym Uniwersytetu Radomskiego im. Kazimierza Pułaskiego. Przedmiotem konkursu będzie jedno autorskie opowiadanie. Oceniać je będzie pisarka Eliza Mikulska - autorka takich książek jak m.in.: "Otwilczanie" czy "Zaczarowana pani bibliotekarka". Oto przesłanie jurorki do uczestników: "Uskrzydleni" to temat 34. Regionalnego Konkursu Literackiego na opowiadanie. Każdy z nas ma skrzydła. Uskrzydlenie jest stanem, w którym wszystko inne wydaje się znikać. Tkwimy w zawieszeniu, unosimy się albo płyniemy. Na fali, w stanie flow, w krainie marzeń... Właśnie tak rozumiem ten temat. Wszelkie Wasze jego interpretacje mile widzia...

33. Regionalny Konkurs Literacki

 Zapraszamy do udziału w konkursie. źródło: SCM "Arka" w Radomiu   33. Regionalny Konkurs Literacki     Zapraszamy do udziału w 33. Regionalnym Konkursie Literackim, organizowanym przez Stowarzyszenie Centrum Młodzieży „Arka” w Radomiu, przy współpracy z VI LO, XII LO , radomskim „Plastykiem” i Wydziałem Filologiczno – Pedagogicznym Uniwersytetu Radomskiego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Przedmiotem konkursu będzie jeden autorski wiersz o tematyce dowolnej. Konkurs kierowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych z terenu Radomia i okolic. Na prace czekamy do 20 listopada 2024 roku pod adresem: aszary@kochanowski.radom.pl Finał zaplanowano na 27 listopada 2024 roku o godzinie 17.00 w „Centrum Arka”, przy ul. Kelles – Krauza 19 . Tuż po wręczeniu nagród odbędą się warsztaty literackie. Prace oceniać będzie, poetka dr Anna Kołodziejska. Udział w konkursie jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wykorzystanie wizerunku, imienia i nazwiska uczestnika o...

Tandem. Antologia

Niedługo pojawi się siedemnasta antologia z prowadzonych przeze mnie warsztatów literackich. Książka ukaże się nakładem wydawnictwa "Lucky". Piękną okładkę zaprojektowała Paulina Krajewska.   Projekt okładki: Paulina Krajewska   Tandem. Bo dwie duże Grupy Poetyckie: "Tygiel" i "Erato". Bo każdy (prawie) po dwa wiersze. Bo autorów ułożyłem w pary. Bo jesteśmy grupą ludzi, współpracujących ze sobą. Bo wiersze, o tym tytule, otwierają i zamykają książkę. Siedemnastą już książkę z warsztatów literackich, które prowadzę w "Centrum Arka" w Radomiu i Kozienickim Domu Kultury im. Bogusława Klimczuka. Jak zawsze gościnnie zaprosiłem poetów z całej Polski, a nawet tych, mieszkających poza jej granicami. Współpracujące instytucje: uczelnia, szkoły, domy kultury. Laureatów, organizowanego przeze mnie Regionalnego Konkursu Literackiego. No, to chyba tyle. To jeszcze tylko przypomnijmy, że dotychczas ukazały się: Antologie Puzzle pamięci , Radom 2008. Now...